زندگی نامه امام حسن مجتبی (ع)

امام حسن مجتبی (ع) نخستین میوه پیوند فرخنده حضرت علی (ع) با دختر پیامبر در نیمه ماه مبارک رمضان و به قول مشهور در سال سوم هجرت در شهر مدینه دیده به جهان گشود. مراسم نامگذاری و سایر آداب اسلامی مربوط بهخ نوزاد توسط پیامبر انجام گرفت و نام حسن که گویا تا آن موقع در میان اقوام عرب مشهور نبود از طرف رسول خدا برای او برگزیده شد.

ابن بابویه به سندهای معتبر از حضرت امام سجاد (ع) روایت کرده است که هنگامی که امام حسن (ع) متولد شد حضرت فاطمه(س) به امیرالمومنین علی (ع) فرمود : برای او نامی انتخاب کن، حضرت علی(ع) فرمود من هرگز در نامگذاری او بر پیامبر سبقت نمی گیرم. پس او را درجامه پیچیدند و به خدمت حضرت رسول(ص) آوردند.

پیامبر پرسید که او را نامی گذاشته ای آن حضرت فرمود: که بر شما سبقت نخواهم گرفت. حضرت رسول (ص) فرمود که من نیز سبقت بر پروردگار خود نمی گیرم آن گاه حق تعالی به جبرئیل امر کرد که نزد پیامبر برو و بگو علی نسبت به تو منزله هارون است به موسی. پس فرزند او را به نام پسر هارون نامگذاری کن.

جبرئیل بر آن حضرت نازل شد و آن حضرت را مبارک گفت و عرض کرد : خداوند فرموده است که این مولود را به نام پسر هارون نامگذاری کن. حضرت فرمود: اسم او چه بود؟ جبرئیل گفت که اسم او شبر بود. آن حضرت فرمود :اما لغت من عربی است. جبرئیل گفت او را حسن نام گذار و به این ترتیب پیامبر او را حسن نامید.

کنیه امام حسن مجتبی (ع) ابومحمد است و القاب آن بزرگوار سید،سبط،امین،حجت،تقی،زکی،مجتبی و زاهد ذکر شده است. امام مجتبی(ع) از دوران پر عظمت پیامبر جد بزرگوار خود چند سالی را پیش درک نکرد و هفت ساله بود که پیامبر بدرود حیات گفت و به فاصله کوتاهی مادر گرامی او فاطمه زهرا (س) نیز دیده از جهان فرو بست و یگانه عامل تسلی امام حسن و برادرش امام حسین (ع) آغوش گرم و پر مهر پدرش علی (ع) بود.

او از دوران جوانی از لحاظ علم و دانش چهره درخشان و ممتازی به شمار می رفت و به مشکلات مردم پاسخ می گفت. امام حسن (ع) دارای امتیازات اخلاقی و فضایل والایی بود. در سخاوت او همین کافی است که در طول عمر مبارک خود دو بار تمام اموال و دارایی خویش را در راه خدا انفاق نمود و سه بار دارایی خود را به نیم تقسیم کرد و نیمی از آن در راه خدا بذل نمود و نیمی را برای خود نگه داشت.

امام حسن مجتبی(ع) شجاعت و شهامت را از پدر به ارث برده بود. او در جنگ جمل از طرف حضرت علی (ع) مامور شد به کوفه برود و مردم را جهت شرکت در این جهاد مقدس دعوت کند و آن حضرت توانست علیرغم کارشکنی های استاندار کوفه که با علی (ع) رابطه خوبی نداشت، نه هزار نفر از مردم کوفه را به میدان جنگ اعزام کند.

او نه تنها در جنگ جمل در صف مقدم جبهه بود، بلکه در نبرد صفین با سخنان پرشور و مهیج خود مردم عراق را برای سرکوبی شام دعوت کرد. وقتی او بر قلب سپاه دشمن حمله کردف امیرالمومنین (ع) از یاران خود خواست تا او و برادرش حسین بن علی را از ادامه جنگ باز دارند که نسل پیامبر با کشته شدن این دو شخصیت قطع نشود.

پس از شهادت حضرت علی (ع) امام حسن مجتبی (ع) به منبر رفت و درباره فضایل پدر بزرگوار خود خطابه ای ایراد کرد. در این موقع مردم کوفه گروه گروه برخاستند و با او به عنوان جانشین پیامبر و رهبر امت بیعت کردند و بدین ترتیب زمامداری جامعه اسلامی بر حضرتش به صورت واجب عینی درآمد.

وقتی خبر شهادت حضرت علی (ع) به شام رسید، معاویه با سپاهی گران و ارتشی منظم به سوی کوفه حرکت کرد تا زمام امور مسلمانان را به دست بگیرد و امام حسن (ع) را وادار به تسلیم نماید. اوضاع و شرایط نامساعد داخلی عراق، دست به دست هم داد و وضعیتی به وجود آورد که صلح با معاویه به عنوان یک مساله ضروری بر امام تحمیل گردد به گونه ای که حضرت جز پذیرفتن صلح چاره ای ندید و هرکس جای او بود و در شرایط او قرار می گرفت، چاره ای جز قبول صلح نداشت.

عاقبت امام حسن(ع) توسط همسرش جعده و به تحریک و تطمیع معاویه، به وسیله زهر مسموم گردید و شهید شد.